زبان آلمانی یکی از مهمترین و پرکاربردترین زبانهای جهان است که نهتنها در آلمان، بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر نیز بهعنوان زبان رسمی یا زبان مادری شناخته میشود. این زبان با بیش از 130 میلیون گویشور در سراسر دنیا، یکی از زبانهای پرطرفدار برای یادگیری و تحصیل است. در این مقاله از آموزشگاه زبان پردیسان، یکی از آموزشگاههای برتر در زمینه آموزش زبان آلمانی، قصد داریم بررسی کنیم که زبان کدام کشورها آلمانی است.
پیش از اینکه به سؤال «چه کشورهایی به زبان آلمانی صحبت می کنند؟» پاسخ دهیم، بهتر است با تاریخچه این زبان آشنا شویم. زبان آلمانی تاریخی طولانی دارد که به حدود 4000 سال پیش بازمیگردد. در حدود 2000 سال قبل از میلاد، جدایی زبانهای ژرمنی از خانواده زبانهای هند و اروپایی آغاز شد. این فرایند با مهاجرتها و جابهجاییهای جمعیتی در منطقه غرب دریای بالتیک همراه بود و تغییرات زبانی عمدهای را به دنبال داشت.
در قرن پنجم میلادی، زبان ژرمنی غربی در کنار ژرمنی شرقی و شمالی ظهور کرد که منشأ زبان آلمانی امروزی به شمار میرود. در طول قرنهای بعد، این زبان به دو شاخه اصلی تقسیم شد: Niederdeutsch و Hochdeutsch. Hochdeutsch همان زبان استاندارد آلمانی است که امروزه در بیشتر کشورها استفاده میشود.
امروزه تقریبا 130 میلیون نفر در سراسر جهان به زبان آلمانی بهعنوان زبان مادری خود صحبت میکنند. علاوه بر این، کشورهای متعددی وجود دارند که آلمانی در آنها بهعنوان زبان رسمی یا یکی از زبانهای رسمی شناخته میشود. در ادامه، شما را با کشورهای آلمانی زبان در قارههای مختلف جهان آشنا میکنیم.

آمریکای جنوبی خانه تعداد قابلتوجهی از آلمانیها، اتریشیها و سوئیسیهاست؛ زیرا جوامع آلمانیزبان بزرگی در بسیاری از کشورهای این قاره، عمدتا در آرژانتین و شیلی وجود دارند. تقریبا 1 درصد از جمعیت آرژانتین به زبان آلمانی صحبت میکنند که معادل 500 هزار نفر است. در مجموع بیش از 3 میلیون نفر در این کشور میتوانند ادعای تبار آلمانی کنند.
همچنین در برزیل، 5 میلیون نفر دارای تبار آلمانی و 3 میلیون نفر به آلمانی بهعنوان زبان دوم یا سوم صحبت میکنند. آنها عمدتا در مناطق جنوبی و جنوب شرقی برزیل سکونت دارند. در شیلی نیز، تقریبا 3 درصد از جمعیت از تبار آلمانی هستند و حدود 40 هزار نفر به زبان آلمانی استاندارد (Hochdeutsch) صحبت میکنند.
مورد جالبی در ونزوئلا در شهر کلونیا توار دیده میشود. این شهر در سال 1843 توسط 390 مهاجر که همگی از دوکنشین بزرگ بادن آمده بودند، تأسیس شد. امروزه حدود 21 هزار نفر در این شهر سکونت دارند و به گویش آلمانیک صحبت میکنند. کلونیا توار لقب «آلمان کارائیب» را نیز دریافت کرده است.
افسانهای وجود دارد که ادعا میکند زبان آلمانی میتوانست زبان رسمی ایالات متحده آمریکا شود؛ اما با یک رأی به زبان انگلیسی باخت. در واقع این ماجرا حقیقت دارد؛ اما جزئیات آن متفاوت است. ایالات متحده خانه حدود 46 میلیون نفر از تبار آلمانی است که آن را به بزرگترین گروه نژادی در کشور تبدیل میکند.
بر اساس سرشماری سال 2019، بزرگترین جمعیتهای آلمانی در پنسیلوانیا، ویسکانسین، کالیفرنیا، تگزاس، اوهایو و مینهسوتا سکونت دارند. بسیاری از آنها به زبان آلمانی بهعنوان زبان دوم یا سوم صحبت میکنند.
در شمال آمریکا، در کانادا، حدود 10 درصد از جمعیت ادعای تبار آلمانی دارند که معادل 3.2 میلیون نفر است. تبار به معنای صحبتکردن به زبان آلمانی نیست؛ ولی تخمین زده میشود که حدود 400 هزار نفر در کانادا به زبان آلمانی بهعنوان زبان اول صحبت میکنند.
در پاسخ به سؤال «در اروپا، زبان کدام کشورها آلمانی است»، میتوانیم بگوییم که این زبان در کشورهای آلمان، اتریش، سوئیس، لیختناشتاین، بلژیک و لوکزامبورگ زبان رسمی است. همچنین در کشورهای زیر بهعنوان زبان اقلیت یا حتی زبان رسمی مشترک در نظر گرفته میشود:

اتریش و سوئیس دو کشور مهم در اروپا هستند که زبان آلمانی در آنها جایگاه ویژهای دارد. اتریش در قرن دهم میلادی بهعنوان بخشی از دوکنشین باواریا شناخته میشد و تا سال 1806 بخشی از امپراتوری مقدس روم بود. نزدیکی جغرافیایی و تاریخی به مناطق ژرمنیزبان تأثیر عمیقی بر توسعه زبان آلمانی اتریشی گذاشت.
در اواخر قرن هجدهم، ملکه ماریا ترزا برای استانداردسازی گویشهای مختلف امپراتوری هابسبورگ، آموزش اجباری را وضع و زبان استاندارد ساکسونی را بهعنوان زبان رسمی اعلام کرد. امروزه آلمانی اتریشی تفاوتهای جزئی در دستور زبان، املا و کاربرد واژگان با آلمانی استاندارد دارد؛ اما این دو زبان برای اتریشیها، آلمانیها و زبانآموزان قابلدرک هستند.
سوئیس داستان متفاوتی دارد. تا جنگ جهانی اول، آلمانی سوئیسی (Schweizerdeutsch) بسیار شبیه سایر گویشهای آلمانی بود. یک ویژگی خاص سوئیسی این بود که طبقات بالا و خانوادههای بورژوازی در برخی شهرها مانند برن و بازل ترجیح میدادند به زبان فرانسوی صحبت کنند؛ بنابراین، زبانی با تأثیرات ژرمنی و فرانسوی شکل گرفت. به دلیل دو جنگ جهانی، آلمانی سوئیسی به وسیلهای برای متمایزشدن از آلمان تبدیل شد. امروزه تقریبا 4.9 میلیون نفر در سوئیس به گویشهای آلمانیک صحبت میکنند که آلمانی سوئیسی از آن سرچشمه میگیرد.
تاریخ استعماری آلمان در دهه 1880 آغاز شد. صدراعظم اول کشور، اتو فون بیسمارک، سران کشورهای اروپایی را به برلین دعوت کرد تا در کنفرانس کنگو شرکت کنند. این کنفرانس در سال 1884 به تقسیم قاره آفریقا بین قدرتهای استعماری منجر شد.
آلمان، فرانسه، بریتانیا، اسپانیا، پرتغال، ایتالیا و بلژیک، این قاره را بین خود تقسیم کردند. آلمان حاکم استعماری نامیبیای امروزی (از 1884 تا 1915)، تانزانیا همراه با رواندا و بوروندی (از 1884 تا 1918)، توگو (1884 تا 1916) و کامرون (1884 تا 1919) شد و زبان خود را بر جمعیت بومی تحمیل کرد.
پس از جنگ جهانی اول، آلمان مستعمرات خود را از دست داد. امروزه نامیبیا با حدود 20 هزار گویشور بومی، بزرگترین جمعیت آلمانیزبان را در آفریقا دارد. در آفریقای جنوبی همسایه نیز تعداد قابلتوجهی از مردم از نژاد آلمانی هستند که به مهاجران قرن نوزدهم بازمیگردد. بسیاری از آنها بعدا در جامعه آفریکانس جذب شدند و به زبان آلمانی بهعنوان زبان اول صحبت نمیکنند.
سخن پایانی
در این مطلب، بهصورت مفصل توضیح دادیم که زبان کدام کشورها آلمانی است. گفتیم که زبان آلمانی در کشورهای مختلف اروپا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی استفاده میشود. این زبان نهتنها به دلیل تاریخ طولانی و غنی، بلکه به علت تأثیرات فرهنگی، اقتصادی و علمی خود، یکی از مهمترین زبانهای جهانی محسوب میشود.
سؤالات متداول
شش کشور از زبان آلمانی بهعنوان زبان رسمی یا یکی از زبانهای رسمی خود استفاده میکنند: آلمان، اتریش، سوئیس، لیختناشتاین، بلژیک و لوکزامبورگ.
جامعه آلمانیزبان در آسیا نسبتا کوچک است. در گذشته، کشورهایی مانند فیلیپین، مالزی و اندونزی تعدادی مهاجر آلمانی را در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم پذیرفتند. در قاره اقیانوسیه، استرالیا حدود 750 هزار نفر از تبار آلمانی دارد که اولین موج مهاجران آنها در سال 1838 از پروس آمدند. گینهنو آلمانی (بخش شمال شرقی پاپوآ گینهنو کنونی) نیز از 1899 تحت کنترل آلمان بود؛ اما امروزه زبان آلمانی زبان رسمی آن نیست.
ایالات متحده آمریکا با حدود 46 میلیون نفر از تبار آلمانی بزرگترین جمعیت آلمانی زبان خارج از اروپا را دارد. البته بسیاری از آنها به زبان آلمانی بهعنوان زبان دوم یا سوم خود صحبت میکنند.