یادگیری فعال به عنوان یک رویکرد نوین و مؤثر در آموزش و به ویژه یادگیری زبان دوم به شمار میرود که در آن زبان آموزان به طور فعال در فرایند یادگیری شرکت میکنند. این روشها بر اساس این اصل طراحی شدهاند که یادگیری به بهترین شکل ممکن انجام میشود زمانی که فراگیران خود را درگیر فعالیتهای یادگیری کنند و تنها به انتقال اطلاعات از معلم به خود بسنده نکنند. در این مقاله آموزشگاه زبان پردیسان، به بررسی انواع روشهای یادگیری فعال، مزایا و چالشهای آنها و تأثیر این روشها بر بهبود فرایند یادگیری خواهیم پرداخت.
یادگیری فعال به مجموعهای از روشها و استراتژیها اشاره دارد که در آن افراد در فرایند یادگیری خود به طور مستقیم و موثر شرکت میکنند. این مدل یادگیری شامل فعالیتهایی مانند بحث گروهی، کارهای پروژهای، بازیهای آموزشی، مطالعه موردی، و ارائههای کلاسی میشود. جان دیویی، یکی از نظریهپردازان آموزش ، تأکید داشت که یادگیری، بهترین شکل خود را در فعالیت و تجربه نشان میدهد. در حقیقت، یادگیری فعال به افزایش دریافت اطلاعات، بهبود مهارتهای تفکر انتقادی و تقویت روحیه همکاری میان زبانآموزان کمک میکند.
روشهای یادگیری فعال میتوانند در اشکال مختلفی ارائه شوند. برخی از این روشها شامل موارد زیر است:
این روش امکان تبادل نظر و اشتراکگذاری ایدهها را فراهم میکند. در این فعالیت، زبانآموزان میتوانند نسبت به موضوعات مختلف نظر خود را بیان کنند و از دیدگاههای دیگران بهرهمند شوند. مدرس با نظارت کامل بر فعالیت زبان آموزان لغات و ساختارهای مربوط به موضوع مورد بحث را در اختیار آنها قرار می دهد.
فعالیتهای گروهی به زبانآموزان این امکان را میدهد که با یکدیگر همکاری کنند، وظایف را تقسیم کنند و از توانمندیهای یکدیگر بهره ببرند. این نوع همکاری نه تنها منجر به یادگیری بهتر موضوع میشود بلکه مهارتهای گفتاری آنها را نیز تقویت میکند.
گنجاندن بازی در فرایند یادگیری، به زبانآموزان کمک میکند تا به طور غیرمستقیم با مفاهیم آشنا شوند. این نوع یادگیری عموماً جذاب و سرگرمکننده است و در نتیجه، انگیزه یادگیری را افزایش میدهد. این روش در سطوح کودکان و نوجوانان نقش مهمی را ایفا می کند. حتما بهتر است که به کودکان از طریق بازی زبان انگلیسی یاد بدهیم.
انجام پروژههای تحقیقاتی به زبانآموزان این امکان را میدهد که به طور عمیقتری به یک موضوع خاص بپردازند و مهارتهای تحقیقاتی و تحلیلی خود را تقویت کنند.
یادگیری فعال، مزایای متعددی به همراه دارد. یکی از مهمترین مزایا، افزایش درک و یادآوری مطالب است. تحقیقات نشان دادهاند که زبانآموزانی که از روشهای یادگیری فعال بهره میبرند، به خاطر تعامل بیشتری که با اطلاعات دارند، اطلاعات را بهتر به خاطر میسپارند. به علاوه، این روشها به فراگیران کمک میکنند تا مهارتهای تفکر انتقادی و حل مسئله را توسعه دهند. یادگیری فعال همچنین به تقویت مهارت های مختلف زبانی میان زبانآموزان کمک میکند و تعاملات مثبت گروهی را ترویج میدهد.
یکی از نکات کلیدی در بهرهمندی از روشهای یادگیری فعال، ایجاد محیطی پویا و تعاملپذیر است. در کلاسهای سنتی که بیشتر بر یادگیری غیرفعال متمرکز هستند، زبا نآموزان معمولاً فقط به شنیدن سخنان معلم اکتفا میکنند و در بسیاری از موارد فرصتی برای ابراز نظر یا تمرین مهارتهای گفتاری ندارند. اما در روشهای فعال، مشارکت زبانآموزان مورد تأکید قرار میگیرد. این مشارکت میتواند به اشکال مختلفی از جمله مباحثههای گروهی، ارائه پروژهها، برگزاری نمایشنامهها و فعالیتهای رومیزی صورت گیرد. این نوع فعالیتها فرصت مناسبی برای تمرین مهارتهای گفتاری فراهم میآورند و موجب افزایش اعتماد به نفس و تسلط فرد بر موضوعات میشوند.
مدل های یادگیری فعال Active Learning همچنین به زبانآموزان این امکان را میدهند که به صورت خودتنظیم در یادگیری خود پیشرفت کنند. این نوع یادگیری به آنها کمک میکند که توانایی تفکر انتقادی، تجزیه و تحلیل و استدلال را در خود تقویت کنند. به عنوان مثال، هنگامی که زبانآموزان در بحثهای گروهی شرکت میکنند، آنان مجبور هستند که نظرات و ایدههای خود را به شکل واضح و منطقی ارائه دهند. این تمرینها به آنها میآموزند که چگونه ایدههای خود را در قالب جملات درست و منسجم بیان کنند و به نوعی دخالت در مکالمات را تجربه کنند.